Skip to main content

Dnia 24 lutego 2000 r., w wieku 98 lat zmarł Franciszek Kamiński, pseudonim „Olsza”. Generał, działacz ruchu ludowego, twórca i komendant Batalionów Chłopskich.

Franciszek Wawrzyniec Kamiński urodził się we wsi Mikułowice na Kielecczyźnie w chłopskiej rodzinie. Rodzice prowadzili niewielkie gospodarstwo. Jego dziadek był pierwszym wójtem gminy Wojciechowice. Kamiński od najmłodszych lat poświęcił się działalności patriotycznej, jakby chciał swoim życiem zaświadczyć, wbrew opinii „elit”, że syn chłopa jest dobrym patriotą. Był współorganizatorem oraz zastępcą komendanta szkolnego hufca harcerskiego.

Działalność polityczną Franciszek Kamińskiego rozpoczął wraz z podjęciem studiów matematycznych w Warszawie. Związał się z PSL „Wyzwolenie”. Był też przewodniczącym Związku Młodzieży Wiejskiej „Wici” w województwie warszawskim.

Po wybuchu II wojny światowej, już w pierwszych tygodniach niemieckiej okupacji był jednym ze współtwórców centralnego ośrodka ruchu ludowego na terenie Warszawy, kierowanego przez Macieja Rataja. W konspiracji używał pseudonimów „Olsza”, „Zenon Trawiński”.

W listopadzie 1939 r. podjął prace organizacyjne mające na celu stworzenie chłopskiego ruchu oporu na Kielecczyźnie. Z jego inspiracji powołano wówczas w powiatach: pińczowskim, opatowskim, sandomierskim i iłżeckim pierwsze komórki konspiracyjne Stronnictwa Ludowego „Roch”. Pełnił wówczas funkcję łącznika pomiędzy rodzącą się kielecką organizacją SL a Centralnym Kierownictwem Ruchu Ludowego. Wchodził też w skład kierownictwa wojewódzkiego „Rocha”.

Centralne Kierownictwo Ruchu Ludowego powierzyło Franciszkowi Kamińskiemu opracowanie doktryny wojskowej ruchu ludowego na czas wojny i przygotowanie odpowiednich dokumentów do powołania chłopskiej organizacji wojskowej. W połowie sierpnia 1940 r. Kamiński zgłosił swą koncepcję utworzenia Straży Chłopskiej (później organizacja ta przybrała nazwę Bataliony Chłopskie), a chwilę później stanął na jej czele.

Decyzją CKRL, w październiku 1940 r. Franciszek Kamiński został mianowany komendantem głównym pierwszej w dziejach Polski samodzielnej chłopskiej organizacji zbrojnej. Pełnił tę funkcję do końca wojny. Bataliony Chłopskie liczyły wówczas ponad 157 tys. żołnierzy i stanowiły główną siłę ruchu oporu na ziemiach polskich podczas II wojny światowej.

Jedną z najważniejszych akcji Kamińskiego była obrona pacyfikowanej przez hitlerowców Zamojszczyzny. W 1942 r. hitlerowcy podjęli akcję wysiedlania ludności Zamojszczyzny. W to miejsce sprowadzono folksdojczów z Besarabii. Bataliony Chłopskie wypędziły osadników i przywróciły prawowitym właścicielom ich dobytek. Oddziały chłopskie, wraz z żołnierzami AK odparły siły pacyfikacyjne wysłane w odwecie przez Niemców.

Dzięki zwycięskim bitwom pod Wojdą, Zaborecznem i Różą udało się zmusić okupanta do zaprzestania kolonizacji. Generał Kamiński doprowadził do zahamowania akcji wysiedleńczej na Zamojszczyźnie.

W 1944 r. w wyniku umów scaleniowych BCh i Armii Krajowej, Franciszek Kamiński wszedł w skład Komendy Głównej Armii Krajowej. Pełnił funkcję szefa I Oddziału Sztabu AK. Walczył w powstaniu warszawskim.

Po wojnie Kamiński był jednym z najbliższych współpracowników Stanisława Mikołajczyka. PSL stanowiło wówczas jedyną siłę zdolną stawić czoła komunistom. Po sfałszowanych wyborach do Sejmu Ustawodawczego, ucieczce Mikołajczyka z kraju i powstaniu ZSL, generał znalazł się na celowniku nowych władz. Przeciwstawiał się kolaboracji z bezpieką. Zapłacił za to pobytem w ubeckim więzieniu, gdzie przesiedział 6 i pół roku.

W październiku 1956 podjął pracę jako urzędnik w Centrali Rolniczych Spółdzielni „Samopomoc Chłopska”, skąd odszedł na emeryturę w 1973. W środowisku ludowców tworzył nieformalną opozycję wobec nurtu współpracy z komunistami. W 1989 reaktywował PSL i został jego prezesem, rok później przyjął tytuł honorowego prezesa. Do końca życia żywo interesował się sytuacją w kraju i krytykował elity za politykę nieopartą na solidarności społecznej.

Generał Franciszek Kamiński zmarł 24 lutego 2000 r., pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie.

W październiku 2007, w Wojciechowicach, zostało otwarte muzeum jego imienia.

Cześć i Chwała Bohaterom!